حرفه پرستاری برای پاسخ به نیازهای موجود در جامعه به وجود آمده است و این حرفه در ارتباط با سلامت انسان در طی زندگی و داشتن زندگی بهتر و مطلوب تر تلاش می کند.پرستار در فرهنگ لغت لاتین از واژه ای به نام Nutritious گرفته شده است که معنی پروردن،پرورش دادن و تغذیه کردن را می دهد.برگرفته از این معنا می توان گفت به هر نوع مراقبتی که یک فرد از فرد دیگر می کند(فارغ از بیمار بودن و یا سالم بودن) پرستاری می گویند.
تاریخچه پرستاری
پدر علم طب یعنی بقراط حکیم که در سراسر دنیا شناخته شده است و هنوز بعد از گذشت 18 قرن از سوگند نامه معروف بقراط در دانشکده های پزشکی استفاده می شود خطاب به یکی از دانشجویان خود می گوید:یکی از شاگردان خود را که لطیف و مهربان است و دستورات و توصیه های شما را با مهربانی و صبوری و نا با خشم و ناراحتی انجام می دهد مسئول مراقبت از بیمار خود کنید و سعی کنید شخصی را انتخاب کنید که در مراقبت و نگهداری از بیمار ذوق لطیفی داشته باشد و محتاط برخورد کند تا در غیاب شما چیزی از دیده شما دور نماند.
راهنمایی ها و توصیه های بقراط حکیم درواقع به اهمیت وجود شخصی به نام پرستار برای مراقبت از بیمار اشاره کرده است.قرن ها بعد یعنی در قرن نوزدهم با تلاش های فراوان بانویی فداکار به نام "فلورانس نایتینگل" پرستاری نوین پایه ریزی شد و پرستاری به عنوان یک علم و حرفه صد درصد انسانی بر همگان شناخته شد.
پرستاری در قرن نوزدهم
در قرن نوزدهم پرستاری وارد عرصه جدیدی شد و شکل دیگری به خود گرفت.در آن زمان حرکت های انسان دوستانه و سازمان های مختلفی در تمام دنیا و اروپا به جهت کمک به مردم تاسیس می گردید و روز به روز نیاز به پرستاران آموزش دیده شده و حرفه ای بیشتر از قبل می شد.
رفته رفته جایگاه اجتماعی پرستاران در خال تغییر بود و پرستاری کم کم در حال تغییر به یک حرفه شده بود.در سال 1836 یک پزشک آلمانی به همراه همسر خود برای خانم های پروتستات یک آموزشکده پرستاری تاسیس کردند تا با این کار بتوانند اثرات و مضر که در پی مراقبت های غلط ار بیمار به دلیل عدم آموزش به کادر درمان سبب شده است را کمتر کرده و رفته رفته به صفر برسانند.
تاسیس این آموزشکده و هم چنین دیگر سازمان هایی که به تازگی تاسیس شده بودند اهمیت بسزایی در پیدایش جایگاه پرستاری در قرن 19 در اروپا شد.
پرستاری مدرن
پرستاری مدرن در قرن 19 میلادی در بریتانیا و آلمان شروع شد و در سال 1900 در تمام دنیا گسترش پیدا کرد.پرستارانی که در مراکز مذهبی و با همان انگیزه های مذهبی آموزش می دیدند،کم کم قواعد سخت گیرانه پزشکی و سلامت و مجموعه مراقبت های علمی را آموزش می دیدند.
فلورانس نایتینگل که یک پرستار انگلیسی بود در همین مکان تعلیم دید و بعدها انتقاداتی را در خصوص این مراکز داشت.او در طی جنگ کریمه در رابطه با نیازها و الزامات حرفه ای پرستاری و درک فردی و نحوه تعامل در چارچوب شغلی خود به شناخت رسید و در سال 1859 متابی را تحت عنوان "نکاتی در رابطه با پرستاری" منتشر کرد.نوشته فلورانس به عنوان اولین نظریه ها در حوزه تئوری پرستاری به حساب می آید که توانست در نحوه آموزش پرستاری اصلاحات پایه ای و بنیادینی را به وجود آورد.
فلورانس نایتینگل تاثیرات بسزایی در جدایی مدارس تخصصی پرستاری از مراکز مذهبی داشت که این موضوع باعث شد تا پرستاری به صورت حرفه ای تر دنبال شود و تبدیل به یک شغل حرفه ای شود.در سال 1899 شورای بین المللی پرستاران در آمریکا تاسیس گردید.
پرستاری حرفه ای در کشور ایران
به دنبال پرستاری حرفه ای در کشورهای اروپایی،در سال 1294 برای اولین بار مدرسه پرستاری توسط میسیونرهای مذهبی در شهر ارومیه تاسیس شد و رفته رفته در دیگر شهرهای ایران نیز گسترش پیدا کرد.در سال 1295یک آموزشگاه دیگر که در شهر تبریز قرار داشت متقاضیانی را که دارای مدرک سوم متوسطه بودند در رشته پرستاری که در دوره 3 ساله ارائه می شد پذیرش کرد و سرانجام در دهه 30 شمسی وزرات بهداری ایران اساسنامه های آموزشگاه های پرستاری را تدوین کرد.
از سال 1320 تا 1338 چندین آموزشگاه پرستاری تاسیس شد که این آموزشگاه ها به ترتیب عبارتند از:
- آموزشگاه پرستاری شرکت نفت آبادان در سال 1320
- آموزشگاه پرستاری هلال احمر همدان در سال 1327
- آموزشگاه پرستاری تهران در سال 1328
- آموزشگاه پرستاری نمازی شیراز در سال 1333
- آموزشگاه پرستاری جرجانی مشهد در سال 1338
شرط پذیرش دانشجو در این آموزشگاه ها داشتن مدرک دیپلم کامل مقطه متوسطه بود و مدت تحصیل پرستاری در این آموزشگاه ها 3 سال بود و مدرک فارغ التحصیلان معادل لیسانس پرستاری محسوب می شد.
سال ها بعد یعنی در سال 1365 دانشکده های پرستاری و مامایی بیشتری در کشور تاسیس شد و همین موضوع سبب افزایش کیفیت آموزش پرستاری در ایران شد و سرانجام 4 سال بعد یعنی در سال 1369 انجمن پرستاری ایران به عنوان نخستین تشکل صنفی پرستاری پس از انقلاب تاسیس شد.
در جهت آموزش بهتر و جامعه نگر در سال 1373 برنامه کارشناسی پرستاری تدوین و یک سال بعد توسط شورای عالی برنامه ریزی وزارت فرهنگ و آموزش عالی کشور به تصویب رسید.بعد از تشکیل شورای عالی برنامه ریزی علوم پزشکی در وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی کشور این برنامه تحت نظارت دقیق و کامل وزارت خانه درآمد و پس از پیگیری فعالان حوزه پرستاری نهایتا اساسنامه قانون نظام پرستاری در 21ام مرداد ماه 1380 به تصویب رسید.
معرفی رشته پرستاری
رشته پرشتاری جزو رشته های پیراپزشکی در شاخه تجربی به حساب می آید و علی رغم سختی هایی که این حرفه دارد هر ساله داوطلبان زیادی برای قبولی در این رشته دانشگاهی با یکیدیگر در رقابت هستند.
تحصیل در رشته پرستاری تنها با شرکت و قبولی در کنکور سراسری تجربی امکان پذیر خواهد بود و راه دیگری برای ورود به این رشته وجود ندارد.مدت زمان تحصیل در رشته پرستاری 4 سال است و فارغ التحصیلان رشته پرستاری مردک کارشناسی اخد می کنند و ادامه تحصیل تا مقاطع بالاتر در این رشته نیز در دانشگاه های ایران امکان پذیر است.
شرایط ورود به رشته پرستاری
همانطور که گفته شد علاقه مندان به تحصیل در این رشته دانشگاهی باید حتما در کنکور تجربی شرکت کنند و شرکت در کنکور تجربی برای تمامی داوطلبانی که مدرک دیپلم نظام جدید و یا مدرک پیش دانشگاهی نظام قدیم خود را در یکی از سه رشته تجربی،ریاضی و فیزیک و انسانی اخذ کرده اند بلامانع است.داوطلبان کنکوری با کسب رتبه مورد نظر که در بخش های بعدی مقاله توضیح داده خواهد شد و انتخاب رشته صحیح می توانند در رشته جذاب و البته پر زحمت پرستاری پذیرفته شده و تحصیلات دانشگاهی خود را آغاز کنند.
دروس رشته پرستاری
همانطور که در بخش های بالا گفته شده امکان ادامه تحصیل در رشته پرستاری تا مقطع دکترا در ایران وجود دارد.رشته پرستاری در مقطع کارشناسی بدون گرایش ارائه شده و مدت زمان تحصیل در آن 4 سال می باشد.
تعداد کل واحدهای مقطع کارشناسی رشته پرستاری 130 واحد است و برای آشنایی بیشتر با این رشته دروس دانشگاهی رشته پرستاری را معرفی خواهیم کرد.
دروس عمومی رشته پرستاری
- اندیشه اسلامی 1
- اندیشه اسلامی 2
- انقلاب اسلامی ایران
- تاریخ تحلیلی اسلام
- آشنایی با قرآن کریم
- اخلاق اسلامی
- تفسیر موضوعی قرآن
- تاریخ فرهنگ و تمدن اسلام
- ادبیات فارسی
- زبان عمومی
- تربیت بدنی 1
- تربیت بدنی 2
- وصایای امام
دروس پایه رشته پرستاری
- بیوشمی
- میکروب شناسی
- انگل شناسی
- فیزیولوژی
- تشریح
- ایمونولوژی
- آمار حیاتی مقدماتی
- تحقیق در پرستاری
- فناوری اطلاعات در پرستاری
برای مطالعه ادامه مطلب به سایت نشر مکتب آروین به نشانی https://mrwins.ir قسمت معرفی رشته ها مراجعه نمایید